MATEMATİKLE İLGİLİ FİLM VE KİTAP ÖNERİLERİ

 

İZLERKEN MATEMATİĞİ ANLATAN FİLMLER

 

1. SONSUZLUK TEORİSİ

The Man Who Knew Infinity, Hint matematikçi Srinivasa Ramanujan’ın hayatını konu alıyor. Srinivasa Ramanujan 25 yaşında bir sevk memurudur. Kolejde matematiğe olan takıntısı ve diğer derslere ilgisizliği yüzünden başarısız olmuş ve eve kapanmıştır. Evde olduğu süre boyunca okuduğu formül kitabı ona bambaşka bir dünyanın kapılarını aralamıştır. Yazdığı formülleri birçok matematikçiye gönderir. Cambrige’de Trinity Koleji’nin matematik profesörü G.H Hardy, mektubuna geri döner. Hardy, Ramanujan’ın dehasından etkilenir ve onu Cambridge’e davet eder. Ramanujan’ın hayatı artık eskisi gibi olmayacaktır.

2.     AKIL OYUNLARI

Akıl Oyunları, asosyal bir matematikçi olan John Nash'in hayatını konu ediyor. John Forbes Nash azandığı bir bursla Princeton Üniversitesi'nde öğrenim görmeye başlar. Bu süreçte parlak zekasını her daim hissettiren ve çevresindekilerle uyum sorunu yaşayan dahi Nash, inanılmaz bir teoriyi ortaya sürüp kanıtlama aşamasına kadar gelir. Böylece matematik çevrelerince ününü yayan dahi adam zamanla şizofrenik belirtilerle mücadele etmeye başlar. Nash artık kendi kurgusal gerçekliklerinden oluşturduğu dünyasıyla asıl gerçekleri ayırt edemeyecek bir aşamaya gelir.

3.     THE IMİTATİON GAME: ENİGMA

II. Dünya Savaşı Nazi Almanya’sının hâkimiyetinde birden çok cephede çok çetin biçimde devam etmektedir. İngiliz İstihbaratı tüm yoğun çabalarına ve yüzlerce kişiyi çalıştırmasına rağmen Almanların kullandığı Enigma şifreleme sistemini çözmeyi başaramamıştır. Almanların çok gizli bir biçimde şifrelediği bu yazışmalar, İngilizlere ve müttefiklerine çok ağır kayıplara mal olmuştur. Çözüm olarak İngiliz hükümeti Deniz Kuvvetleri Komutanlığı çatısı altında ülkenin en iyi şifre çözen beyinlerini ve kriptoloji uzmanlarını toplar. Bu isimlerden biri de farklı çalışmalarıyla tanınan ve kendi yöntemlerinden ödün vermeyen genç Profesör Alan Turing'dir. Turing'in ekibe katılması dengeleri alt üst edecek ama o güne kadar hiç denememiş büyük çaplı bir girişimin de kapısını aralayacaktır. 

 

4.     KANIT / PROOF 

Son derece zeki fakat bir taraftan da ruhsal dengesi pek yerinde olmayan bir matematikçinin kızı olan Catherine, hayatı boyunca babasının yanından ayrılmamıştır. Bu sırada bir gün kız kardeşi Claire gelir dengeler değişir. Catherine onun hükmeden tavırları ile başa çıkmak zorunda kalır. Öte yandan kendisine fazlasıyla ilgi gösteren, babasının öğrencisi Hal ile mücadele eder. Dengeleri ve köprüleri sağlam kılmak uğrunda türlü çabaları harcarken, Catherine bir taraftan da babasından bu delilik ve deha arasındaki ince çizgideki beyin yapısından ne denli kalıtımsal olarak etkilendiğini sorgulamaktadır.

 

5.     Pİ 

Max, çılgın olduğu kadar dahi bir matematik meraklısıdır. Matematiğe ve özelikle de pi sayısına karşı oluşturduğu takıntısı, onun tüm hayatının gidişatını belirlemektedir. Max, on yıldan beri tüm doğanın ölçülebilir bir kodlanma sistematiğine sahip olduğunu fark etmiştir. Artık tek amacı doğanın bu büyük sırrını çözmektedir. Max, elindeki verilerle karşısındaki problemin çözümüne kalkışır. Ancak adım adım vardığı sonuç, onu problemin tam da ortasındaki değişken yapacaktır. Max’ın vardığı nokta, dünyayı temellerinden sarsacak kadar yenilikçidir. Max, bu sonuçları saklamalıdır.

 

 

6.     KAPAN / LA HABİTACİÓN DE FERMAT 

Dört şansız matematik uzmanı adeta kabir azabına tutulmuşlardır. Zira birbirini hiç tanımayan bu dört zeki genç, eksantirik özelliklere sahip tuhaf biri tarafından büyük bir bulmacayı çözmeleri için gizemli bir mekana davet edilir. Orada uzmanları kötü bir sürpriz beklemektedir. Kendilerine yöneltilen soruları zamanında ve doğru olarak çözemezlerse, içinde bulundukları oda bir anda ölüm tuzağına dönüşecektir. Bu yetmiyormuş gibi bir büyük sorunsal ile daha karşı karşıya kalırlar. Kendilerini buraya getiren sebep ve aralarındaki ilişkiyi çözmeden kurtuluşları yoktur. 

 

 

7.     KALK VE DİREN (1988) STAND AND DELİVER

Matematik öğretmeni Jamie Escalante, çoğunlukla Hispaniklerin(ABD’'de 40 milyonu aşkın nüfusla yer alan, İspanyolca konuşan Latin kökenliler) devam ettiği bir devlet lisesine atanır. Çoğu çete mensubu gençlerin oluşturduğu öğrenciler eğitimle ilgilerini tamamen kesmiş, umutsuz ve ilgisiz öğretmenlerin etkisiyle okuldan soğumuşlardır. Escalante, öğrencilerin potansiyelini görüp, zekâlarını fark eder ve bir grup ümitsiz çete elemanını ülkenin matematik alanında en başarılı öğrencilerine dönüştürme uğraşı verir.

 

8.     CAN DOSTUM (1997) GOOD WİLL HUNTİNG

Can Dostum'da Will Hunting genel iq’nun çok çok üzerinde bir zeka seviyesine sahip, MIT’de temizlikçi olarak çalışan genç bir çocuktur. Temizlik yaptığı akşamlardan birinde, bir sınıfın tahtasında yazılı olan bir matematik sorusuna denk gelir. Çözülmesi neredeyse imkansız olan bu problemi rahatlıkla çözen Will, sessizce ortadan kaybolur. Kısa zaman içerisinde problemi yazan profesör tarafından keşfedilen Will bu başarısını diğer sorularda da sürdürecektir. Ancak bir kavga sebebiyle hapis cezasına çarptırılan gencin, bu beladan kurtulabilmek için profesöre ihtiyacı vardır.

9.     X+Y 

Nathan içine kapanık bir gençtir, annesi Julie'den geldiğinde dahi herhangi bir duygusal yakınlık anında kendini geri çeker. Sevgi kavramını anlamaya çalışır, kendini sadece matematikle başbaşa olduğu anlarda güvende hisseder. Özel öğretmeni sıradışı Mr. Humphreys sayesinde, Nathan, Uluslararası Matematik Olimpiyatı yarışmasında İngiltere'yi temsil edebileceğini keşfeder.

 

 

10.  AŞKIN LOGARİTMASI

Çocukluğunda babasının hastalığını unutmak için matematiğe sığınan Mona Gray, bir matematik dahisi olup çıkmıştır. Hayatta karşılaştığı herşeyi matematik yoluyla anlamaya çalışan Mona, bu kez yalnızlığını unutmak için matematiğe sarılmaktadır. Ancak herşey bir ilkokulda matematik öğretmenliğine başlaması ile değişir. Öğretmenlik konusunda elde etmeye başladığı deneyimle kendisini yeniden keşfeden Mona, öğrencisi olan çocukların sorunları ile ilgilenmeye başlar. Çocuklarla kurduğu iletişim, Monanın aşka, çocukluğa ve bütün olarak hayata dair bakışını değiştirir.

 

11.  OXFORD CİNAYETLERİ

Oxford Üniversitesinde profesör olan Arthur Seldom okulda başlayan cinayet serisini önlemeye çalışır. Katil cinayetlerin ardında matematiksel semboller bırakmaktadır. Katili durdurmak isteyen profesörün en büyük yardımcısı eski öğrencilerinden Martin olur. Yaşadığı yerde işlenen bir cinayetten sonra işler karışınca, cinayetleri "Sherlock Holmes stiliyle" mantık ve matematik sembolleri kullanarak çözmeye çalışıyor.

 

12.  AŞK VE ZEKA

Oto tamircisi Edward (Tim Robbins) güzel ve çok zeki bir genç kadın olan Catherine’e (Meg Ryan) ilk görüşte aşık olmuştur. Ancak Catherine deyim yerindeyse inek sayılabilecek kadar akademik çalışmalara gömülmüş James ile nişanlıdır. Catherine’nin amcası Albert Einstein (Walter Matthau), Ed’in dürüst ve kararlı tarzını görmüş ve bu delikanlıdan hoşlanmıştır. Arkadaşlarıyla birlikte Catherine’i Ed’e aşık etmek için karmaşık planlar yaparlar ve Ed’i olduğundan zeki ve bilgili göstermeye çalışırlarken film bir kahkaha bombasına dönüşecektir.

 

13.  KÜP

Farklı sosyal gruplardan, farklı yeteneklere ve eksiklere sahip bir grup insan kendilerini bir anda yokluğun ortasında, bir küpün içerisinde bulur. Nasıl oraya geldikleri belli olmayan bu kişiler, durumu anlayabilmek için birbirlerini tanımak ve birbirlerini anlamak zorundadırlar. Bu küpün içerisinde, bir cevap aramak en az o cevabı bulmak kadar zordur. Çevrelerinde olup biten hiçbir şeyi anlamayan bu insanların başvurabilecekleri tek duygu ise korku duygusu olacaktır.

 

 

OKURKEN MATEMATİĞİN İÇİNE SÜRÜKLEYECEK KİTAPLAR

 

1.     OLASILIKSIZ

Bir sabah, yıllardır görmediğiniz bir arkadaşınızı düşünerek uyandınız. Bir saat sonra, onunla sokakta karşılaştınız. Sizce bu sadece bir tesadüf mü, yoksa çok daha farklı bir anlamı olabilir mi?

Siz hiç Loto'da büyük ikramiyeyi kazanmadınız. Ama birileri kazanıyor. Hem de sürekli! Onlar sizden daha mı şanslılar?

Şans nedir gerçekten? İçinizde bütün parayı kırmızıya yatırmanız gerektiğini söyleyen bir his var. Bu his bir öngörü müdür? Yoksa daha fazlası mı?

Yolda gidiyorsunuz. Kafanızı çevirip yandaki küçük parkta baktınız ve bir anda bu anı daha önce de yaşamış olduğunuzu hissettiniz. Evet, Deja Vu. Sizce nedir Deja Vu; Geçmiş mi, rüya mı yoksa geleceği mi görüyorsunuz?

Eğer siz de kontrolün kimde olduğunu merak ediyorsanız, ‘Olasılıksız' tam size göre bir roman… 

2.     AKLINDAN BİR SAYI TUT

Bir adam, posta kutusuna bırakılmış imzasız bir mektup alır. Mektupta şöyle yazmaktadır: "Aklından herhangi bir sayı tut. 1 ila 1000 arasında herhangi bir sayı." Adam öylesine 658 sayısını tutar. Not şöyle devam etmektedir: "Sırlarını nasıl bildiğimi göreceksin... Küçük zarfı aç." "Aldıklarını geri vereceksin Vermiş olduklarını aldığın zaman. Biliyorum ne düşündüğünü Ne zaman uyuduğunu, Nereye gittiğini, Nereye gideceğini. Seninle bir randevumuz var, Bay 658." Sıradanlıklara meydan okuyan, anında başınızı döndürecek ve ilgi çekici karakterlerinin kalp atışlarını tüm gerçekliğiyle hissedeceğiniz bir kitap "Aklından Bir Sayı Tut" kolay kolay unutmayacağınız bir roman.

 

3.     AŞK VE MATEMATİK

Sanat dersi aldınız ve size bir çitin nasıl boyanacağını öğrettiler ama van Gogh ya da Picasso'nun resimlerini hiç göstermediler mi? Ne yazık ki matematik de işte böyle öğretiliyor ve bu yüzden de çoğumuz için boyanın kurumasını izlemenin entelektüel karşılığı haline geliyor.

Aşk ve Matematik'te, ünlü matematikçi Edward Frenkel, matematiğin daha önce hiç görmediğimiz, bir sanat eserinin güzelliği ve zarafetiyle dolu bir yönünü ortaya koyuyor. Frenkel, matematiğin evrenin akışına yön verdiğini, şekillerinin ve eğrilerinin arkasına saklandığını, küçük atomlardan en büyük yıldızlara kadar her şeyin dizginlerini elinde tuttuğunu yazıyor. Aşk ve Matematik, hayatımızı zenginleştirmek, dünyayı ve içindeki yerimizi daha iyi anlamak, matematiğin gizli sihirli evrenini keşfetmek için bir davet.

4.     BİR MATEMATİKÇİNİN SAVUNMASI

Matematik yalnızca bir araç mıdır? "Gerçek Matematik" nedir? Yaratıcılık dönemini geride bıraktığını ve artık matematik "yapmak" yerine onun hakkında yazmaktan başka çaresi olmadığını alçakgönüllülük ve hüzünle ifade eden İngiliz matematikçi Hardy, bu kitabıyla, belki de yaratıcılığının en sıcak ürünlerinden birini sunuyor.

 

 

 

5.     FEYNMAN’IN KAYIP DERSİ

Feynman'ın 1964 yılında Caltech'de verdiği bir dersin notları sonradan kaybolmuş ve unutulmuştu. "Gezegenlerin Güneş Çevresindeki Hareketi" adı verilmiş olan bu ders, Isaac Newton'un Principia Mathematica'sındaki elipsler yasasının geometrik kanıtına alışılmamış bir yaklaşımdı. David ve Judith Goodstein'ın tekrar derlediği ve yayıma hazırladığı bu ders tek bir olgu hakkındadır, ama kesinlikle küçük bir olgu değil. Bir gezegen ya da bir kuyrukluyıldız veya herhangi bir cisim uzayda kütleçekimin etkisi altında çok özel bir matematiksel bir yay çizerken, neden çok özel bir matematiksel eğri izlediğini, doğanın neden bu zarif geometrik yapıların izlenmesini "seçtiğini" basit bir geometriyle açıklamaktadır? Problem sadece derin bilimsel ve felsefi anlamdan ileri gelmekle kalmayıp, ayrıca büyük tarihsel öneme sahiptir. Çok önemli bir konu, güzel anlatılmış bir öykü üzerine büyüleyici bir kitap bu. Goodstein'lar temel bir problem üzerine çok hoş bir şekilde yazılmış bir el kitabı üretmişler. Bu kitap, biraz temel matematik ile uğraşmak cesareti gösterecek tüm okurlara ödüllendirici bir deneyim sağlayacaktır. Yazarlar, her şeyden önce, kayıp bir belge için heyecanlı bir kovalamaca sunmuşlar ve büyük fizikçi Richard Feynman'ın ve onun düşünme yönteminin çok sıcak ve ilginç bir resmini vermişler. -I. Bernard Cohen - Harvard Üniv. Bilim Tarihi Emekli Profesörü-

 

6.     MATEMATİK VE DEVELERLE EŞEKLER

Bu kitap, Ali Nesin'in beşinci popüler matematik kitabıdır. Dama, satranç, tavla, loto gibi çok basit ve herkesin bildiği oyunlardan yola çıkarak derin matematiği anlatan bu kitapta, okur öncelikle henüz çözülmemiş matematik problemleri bulacaktır. Oyunlar kuramından geometriye, geometriden cebire, cebirden kümeler kuramına kadar birçok konu herkesin anlayabileceği sade bir dille aktarılmıştır. Yazarla okur birlikte düşünerek, gerçeği birlikte bulacak, birlikte şaşacaklar.

Matematiğin okullarda anlatıldığı kadar sevimsiz bir konu olmadığını göreceksiniz, hatta matematiği sevecek, eğlenceli bulacak, düşünmenin zevkine varacaksınız.

 

7.     HERKES İÇİN MATEMATİK

Yetersiz matematik eğitimi, matematikle ilgili psikolojik engeller ve hayali algılar insanların çoğunu sayı cahili yapmaktadır. Eğer reklamcıların yanlış iddialarına, şarlatan doktorlara ve sahte bilim adamlarına direneceksek, içimizde istatistik konusunda sağlıklı bir kuşkuculuk geliştirmeliyiz. Bu canlı ve esprili kitabında John Allen Paulos matematiğin gücünü gösteren birçok ilginç örneği bir araya getiriyor. Birçok insan sayılarının matematikçilerin uğraşı alanına girdiği kanısındadır. Oysa günlük yaşamında matematiği kullanan her insan, bunun yararını görecektir. Borsa stratejileri, eş seçimi, fal, diyet ve tıbbi iddialar, terörizm riski, astroloji, spor rekorları, seçimler, cins ayrımcılığı, UFO’lar, parapsikoloji, piyangolar ve ilaç testleri gibi güncel konulara matematik açıdan bakmak onları algılayışımızı değiştirecektir. Herkes İçin Matematik’i okumak matematik ve sayılardan hoşlanmayanlar için olduğu kadar matematik meraklıları için de ufuk açıcı olacaktır.

8.     PAPAĞAN TEOREMİ

Çözülemeyen bir cinayet ve konuşan bir papağan matematik tarihiyle birleşirse ne olur? Paris'te küçük bir kitabevinin sahibi olan yaşlı Mösyö Ruche'e Amazon'larda yaşayan eski arkadaşı Grosrouvre, tarihi matematik kitaplarından oluşan çok değerli bir koleksiyon gönderir. Annesi ve ikiz kardeşleriyle Mösyö Ruche'ün yanında yaşayan ve sağır olan küçük Max'ın iki haydudun yakalamaya çalıştığı bir papağanı kurtarıp eve getirmesiyle kitapların değeri daha da artar, çünkü Grosrouvre, kendisine ait olan ve matematikten anlayan bu papağana önemli bilgiler emanet etmiştir. Bunu bilmeyen Mösyö Ruche, papağanın yardımıyla Max ve kardeşlerine matematik formüllerinin ve kuramlarının güzelliğini ve şaşırtıcılığını anlatmaya çalışırken bir yandan da kitaplarla bağlantılı olan bir cinayetin üzerindeki perdeyi kaldırmaya çalışır.

Bu haftaki yazımızı sizlerle paylaştık. Keyifli okumalar dileriz.

Yazımız hakkında görüşlerinizi bildirmeyi unutmayın!

Blog  Yazarı: Büşra KIR